قانون کدام طرح‌های مد را آثار مشترک می‌داند؟

حقوق مادی و معنوی طراحان مدی که در آفرینش طرح(اثر) مشترک شرکت داشته‌اند تابع چه شرایطی است؟

گاهی طرح‌های مد حاصل اندیشه، هوش و استعداد یک شخص است که در این‌صورت تمامی حقوق و منافع  مادی و معنوی طرح از آن اوست. اما، گاهی در پدیدآوردن این اثر فکری و هنری بیش از یک شخص شرکت داشته و طرح مد حاصل کار دو یا چند شخص است که در اینصورت حقوق و منافع مترتب به اثر به‌طور مشاع متعلق به همه‌ی آنان است. در ماده (6) از قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 آمده‌است:

«اثری که از همکاری دو یا چند پدیدآورنده به‌وجود آمده‌باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود. و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدیدآورندگان است».

یکی از شروط اثر مشترک این است که کار یکایک دست‌اندرکاران جدای از یکدیگر نباشد. یعنی در اجزایی از طرح کار کرده باشند که جدایی ناپذیر باشد. در طرح‌های مد گاهی بخش‌هایی از لباس نسبت به کلیت لباس حکم فرعی دارد. مانند لباس‌های شب و عروس که شنلی برای آن طراحی می‌شود. بدیهی است، اگر این شنل توسط شخصی غیر از طراح لباس عروس طراحی شود چون، این تکه در عین ارتباط با کلیت لباس از آن جدا است و جزء ساختار اصلی لباس عروس نیست نمی‌توان طرح لباس عروس را به لحاظ قانونی اثری مشترک دانست.

بنابراین، شکل و ساختار لباس که تابعی از طرح مد است تعیین‌کننده نوع دخالت اشخاص در آفرینش طرح است. اگر شکل و ساختار لباس بر پایه طرح مد واحد و جدایی ناپذیر باشد پدیدآورندگان این طرح همکاری اشتراکی داشته و در تمامی حقوق و منافع آن با یکدیگر شریک‌اند و همگان بر جزء جزء این حقوق مالکیت دارند.

Dr. Leila Aalikhani​