ابتکاری‌بودن(اصالت) طرح‌های مد به‌چه معناست؟

چرا اصالت شرط حمایت حقوق مالکیت فکری از آفریده‌های فکری مد است؟

آفرینش یعنی اصالت. این یکی از اصول حمایت حقوق مالکیت ادبی و هنری (کپی‌رایت) از آثار نوآورانه ازجمله طرح‌های مد است. 

یکی از منابع الهام بخش طراحان در آفرینش طرح‌های مد، آثار دیگر طراحان و طرح‌های پیشین است. این واقعیت را می‌توان در شباهت طرح‌ها دید. در این‌صورت، اصالت در طرح به چه معناست؟

طراحان در آفرینش‌های هنری خویش از طرح‌های یکدیگر اقتباس می‌کنند اما، در نهایت اثری که حاصل ایده و کار فکری ایشان است در قالب طرح مد تجسم می‌یابد. اصالت در طرح دقیقا در این مرحله تعریف می‌شود. یعنی طرح مد حاصل ایده و کار ذهنی خود طراح ولو با الهام از محیط پیرامون و آثار دیگر طراحان باشد.

اصالت در حقوق کپی‌رایت با تازگی و نو(جدید) بودن اثر در طرح‌ صنعتی یا حق اختراع چه تفاوتی دارد؟

شرط حمایتی جدیدبودن در طرح‌ صنعتی یعنی طرح سابقه‌ی ثبت طرح همانند و یا یکسان نداشته‌باشد. به‌دیگر سخن اگر طرح پیش از ثبت افشا شود و یا سابقه ثبت طرح همانند وجود داشته‌باشد دیگر فاقد وصف جدیدبودن است. به‌علاوه، طرح صنعتی نیازمند تغییر قابل تمایز از طرح‌های پیشین است که برخی از آن تحت‌عنوان مفهون اصالت در طرح صنعتی یاد کرده‌اند.

در حق اختراع نیز از ویژگی ابتکارجدیدبودن به‌عنوان شرط اساسی ثبت اثر یادشده که عبارتست از آن‌چه در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته‌باشد و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد.  

بنابراین، صرفنظر از الزام به ثبت در دو شاخه اخیر حقوق مالکیت صنعتی که با روح و ماهیت آثار آفرینشی از جمله طرح که از آغاز پیدایش تمامی حقوق مادی و معنوی آن باید برای دارنده آن محفوظ بماند، همخوانی ندارد، اصاالت در معنای کپی‌رایت کاملاً متفاوت از تازگی و جدیدبودن در حق اختراع و طرح صنعتی است که نشان‌گر امتیاز، تناسب و سازگاری این رژیم حقوقی در مقایسه با دیگر رژیم و شاخه‌های حقوق مالکیت فکری است.

Leila Aalikhani

منابع

شاکری، زهرا، سعید، حبیبا، سهیلا، نورعلی(1395).حمایت از طرح و بسته‌بندی محصولات در قالب شاخه‌های حقوق مالکیت فکری، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی(دانش و توسعه سابق)، شماره 9. 

​