آیا انواع حقوق معنوی طرح‌های خود را می‌شناسید؟

آگاهی از حقوق معنوی طرح‌های مد و لباس چقدر مانع نقض حقوق طراحان مد و لباس می‌شود؟

قانون‌گذار از کدام یک از انواع حقوق معنوی حمایت کرده است؟

حقوق معنوی که به حقوق اخلاقی( Droit moral) نیز تعبیر می‌شود، عبارتند از امتیازات قانونی و غیرمادی که به شخصیت پدیدآورنده آثار فکری وابسته است. فلسفه حمایت از این حق ورای حمایت از سرمایه، احترام به شخصیت طراح است. مصادیق حقوق معنوی عبارتند از:

1. حق تصمیم‌گیری در مورد انتشار یا عدم انتشار اثر؛
2. حق ولایت بر اثر (حق انتساب) ؛
3. حق حرمت اثر (تمامیت اثر)؛
4. حق عدول یا استرداد؛

حق انتشار، ولایت و حرمت اثر در ماده 3، 17، 18 و 19 قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مورد حمایت قرار گرفته است اما، در مورد حق عدول یا استرداد اثر قانون داخلی ساکت است.

برابر ماده 4 از همین قانون حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیرقابل انتقال است. بنابراین، هیچ شخصی بدون اجازه طراح مد و لباس نمی‌تواند طرح‌‌های او را به هرطریقی در دسترس عموم و معرض نمایش گذارد. همچنین باید نام پدیدآورنده یا عنوان و نشانه ویژه اثر را بر روی آن درج نماید و نمی‌تواند آن را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به‌ترتیبی که القاء شبهه کند به‌کار برد.

البته، در پاره‌ای موارد می‌توان بر اساس توافقات قراردادی ترتیب دیگری را اتخاذ کرد. شایان توجه است که حق حرمت یا تمامیت اثر را نمی‌توان کاملا درباره طرح‌های مد اجرا کرد.

طرح‌ مد و حق حرمت یا تمامیت اثر (Fashion design & integrity right)

Dr. Leila Aalikhani ​